V-22 Osprey یک هواگرد آمریکایی چندمنظوره ساخت بل بوئینگ است که با استفاده از تکنولوژی تیلت روتر (Tiltrotor) قابلیت نشت و برخاست عمودی و نشست و برخاست کوتاه را داراست. این هوانگرد هم همانند یک هلیکوپتر توانایی پرواز عمودی را داراست و هم می تواند مانند یک هواپیما با سرعت و در ارتفاع بالا پرواز کند یا مانند یک بالگرد در هوا معلق بماند.
در هنگام پرواز موتورهای این پرنده قادر به چرخش هستند و این پرنده را تبدیل به یک هواپیمای جت می کنند که دارای قابلیت پرواز در ارتفاع و سرعت نسبتا زیاد می باشد. این ویژگیها سبب شده که V-22 تبدیل به یک پرنده بی همتا شود.
V-22می تواند 24 سرباز با تجهیزات کامل و یا 20000 پوند در داخل خود به صورت بار داخلی و یا 15000 پوند به صورت معلق (آویزان یا بار خارجی) را با بیش از دو برابر سرعت یک هلیکوپتر حمل کند.
V-22 دارای یک جعبه دنده Cross-Couppled است که در صورتی که یکی از موتورها دچار مشکل شود، موتور سالم قادر است هر دو پره را به حرکت در آورده و پرنده به راه خود ادامه دهد.
پره ها و بالهای V-22 قابلیت تا شدگی را دارا هستند و این امکان باعث می شود که در ناو هواپیمابر و یا ناو جنگی فضای کمتری اشغال شود.
V-22 تنها پرنده ای است که قابلیت عملیات در هر نقطه جهان با هر گونه آب و هوا را داراست که این قابلیت باعث تسریع در عملیات و اعزام سریع نیروها در عملیات جنگی می شود.
نخستین ارزیابی میدانی شامل 15 ساعت پرواز واقعی در شرایط کاملا تحت کنترل از 16 مه لغایت 8 ژوییه سال 1994 بر روی آسپری انجام پذیرفت.
دومین مرحله آزمون ها از 8 سپتامبر تا 18 اکتبر سال بعد شامل 10 ساعت پرواز و ارزیابی های زمینی انجام گردید و متعاقب آن نتیجه آزمون ها به صورت مشترک توسط نیروی هوایی و دریایی منتشر شد.
مرحله سوم آزمون ها شامل 6 مرحله در مرکز آزمایش های نیروی دریایی و تاسیسات بل بویینگ واقع در تگزاس و پنسیلوانیا از اکتبر 1996 تا مه 1997 به شرح زیر انجام شد:
عدم پرواز ایستا در مناطق نشست نا آماده/ عدم حمل بار یا مسافر داخلی و خارجی/ وزن پرواز متوسط/ عدم پرواز ایستا روی آب. محدودیت های طول آزمایش سبب ایجاد محیطی غیر واقعی و مصنوعی شده بود. آزمون های متعاقب که تحت شرایط سخت تری انجام شد منجر به افزایش بقاپذیری V-22 شد. در نهایت برنامه V-22در 28 سپتامبر 1995 پذیرفته شد.
تولید
بخش هلی بویینگ مسئول ساخت بدنه ، سیستمهای کمکی ، سیستمهای دیجیتال و سیستم کنترل الکتریکی می باشد همچنین شرکت هلیکوپتر سازی بل مسئول ساخت بال، جعبه دنده ، سکانها ، سیستم چرخش پره ها و موتور می باشد.
دو پیشرانه توربوشفت هر یک با قدرت 6150 اسب بخار و مجهز به پروانه های سه گانه با قطر 38 پا توسط پراپ روتر با یکدیگر هماهنگ می شوند و اگر هر یک از موتور ها دچار نقص فنی شود قدرت موتور تنها به هر دو پراپ روتور منتقل می گردد. موتور ها و سامانه هدایت پرواز با سامانه ی دیجیتالی پرواز با سیم هدایت می شوند. ساختار مواد مرکب هواگرد مقاومت بیشتری به ارمغان می آورد و پایداری آن را در میدان نبرد افزایش می دهد. تیلت روتر اسپری مجهز به سامانه دفاعی جنگ الکترونیک یکپارچه شامل گیرنده هشدار راداری، مجموعه هشدار نزدیک شدن موشک و سامانه پخش کننده شراره است.
مدلها
این هواگرد دارای سه مدل اصلی HV-22 ، MV-22 ، MV-22 می باشد.
HV-22 برای انجام عملیات تهاجمی و عملیات پشتیبانی نیروها مورد استفاده قرار می گیرد. گونه ویژه نیروی دریایی این هواگرد MV-22 می با شد که جایگزین بالگردهای CH-46E و CH-53B این نیرو شده و قادر است انعطاف پذیری بی همتایی در عملیات آبی خاکی به نیروی دریایی ایالات متحده بدهد. گونه ویژه نیروی هوایی تیلت روتر آسپری، CV-22 جایگزین هواگردهای MH-53J ،MH-60 و MC-130 برای پشتیبانی و تعقیب زمینی در ارتفاع کم و در عین حال با سرعت زیاد در مکانهای مختلف برای انجام عملیات ویژه خواهد شد.
کاربران:
تفنگداران دریایی آمریکا (US MARINE)
واحد عملیات ویژه هوایی آمریکا (US Air Force Special Operation)
نیروی دریایی آمریکا (US NAVY)
سپاه تفنگداران آمریکا سفارش تولید 360 فروند mV-22bs برای انجام دادن عملیات تهاجمی و عملیات پشتیبانی نیروها سفارش داده است.
واحد عملیات ویژه نیروی هوایی آمریکا 50 فروند cV-22s برای پشتیبانی و تعقیب زمینی در ارتفاع کم و در عین حال با سرعت زیاد در مکانهای مختلف برای انجام عملیات های ویژه ی مختلف سفارش داده است.
نیروی دریایی 48 فروند hV-22s برای انجام عملیات پشتیبانی سفارش داده است.
اولین اسکادران وی22 در مارچ 2006 برای نیروی کماندویی آمریکا با نام phumder-Chickens تشکیل شد که این اسکادران در سال 2007 کاملا عملیاتی شد.
بل بیش از 70 فروند هماپیما قبل از سال 2006 برای عملیاتهای گوناگون تولید کرده که یک دهه هم ادامه پیدا خواهد کرد.
اولین کاربری واقعی این "عقاب دریایی" به سال 2007 در جنگ عراق رقم خورد تا ثابت کند از هر هلی کوپتری سریع تر بوده و از هر هواپیمای دیگری زودتر به هوا بر می خیزد. اگر چه با سقوط یک فروند از این هواپیمای چند منظوره و کشته شدن 30 نفر، پروژه توسعه آن متوقف گردید اما به دلیل برد مناسب و انعطاف پذیری چشمگیر آن دوباره به تولید بازگشت و در افغانستان مورد استفاده قرار گرفت . هواپیمای v-22 ospery قادر است 32 سرباز، بیش از 9 تن بار داخلی و یا نزدیک به 7 تن بار آویزان را تا مسافت 1627 کیلومتر جا به جا کند.
مشخصات (MV-22B):
ویژگیهای عمومی
خدمه: چهار (خلبان، کمک خلبان و دو مهندس پرواز)
ظرفیت:
32 نفر سرباز یا 24 سرباز با تجهیزات کامل یا 9070 کیلوگرم (20،000 پوند) در محفظه های داخلی و یا تا 6،800 کیلوگرم (15،000 پوند) به صورت محموله های خارجی
طول: 17.5 متر
قطر روتور: 11.6 متر
بال: 14 متر
عرض با روتور: 25.8 متر
مساحت بال: 28 متر مربع
وزن خالی: 15032 کیلوگرم
وزن در حالت بارگیری شده: 21500 کیلوگرم
حداکثر وزن برخاست: 27400 کیلوگرم
پیشرانه: 2 موتور توربوشافت رولز رویس آلیسون با قدرت 4،590 کیلو وات
کارایی
حداکثر سرعت: 509 کیلومتر بر ساعت در سطح دریا
سرعت کروز: 446 کیلومتر بر ساعت در سطح دریا
برد عملیاتی: 1،627 کیلومتر (1،011 مایل و 879 NMI)
سقف پرواز: 7،620 متر (25،000 فوت)
نرخ صعود: 11.8 متر بر ثانیه
تسلیحات
یک مسلسل 7.62 میلی متری M240 یا یک مسلسل 12.7 میلیمتری M2 برونینگ
یک مسلسل 7.62 میلی متر GAU-17