آشنایی با خانواده فلانکر

سرآغاز طراحی جنگنده‌ی سوخو27 (Su-27) به اواخر دهه‌ی 1960 و اوایل دهه‌ی 1970 میلادی باز می‌گردد. زمانی که ایالات متحده‌ی آمریکا نسل جدیدی از هواپیماهای خود را وارد خدمت نموده بود یا در دست طراحی و ساخت داشت و اتحاد جماهیر شوروی کمبود یک هواپیمای مدرن که قابلیت درگیری هوایی و برد پروازی بیشتر برای برتری در آسمان را داشته باشد به شدت احساس می‌کرد. تا قبل از آن زمان ایالات متحده از نظر برتری هوایی به نقطه برتری مطلق هوایی بر شوروی نزدیک شده بود. از این رو طراحان روسی بر اساس نیازها و تهدیدها به فکر ساخت جنگنده‌ای همه کاره افتادند. در بدو امر آنها با اطلاعات و گمانه‌هایی که در مورد اف-14های ایالات متحده داشتند تصمیم به ساخت هواپیمای مورد نیاز خود بر اساس ساختمان اف-14 زدند و به طراحی نسل جدید هواپیماهای خود پرداختند. متخصصان شوروی اگر چه موفق شدند‌ هواپیمای خود را از لحاظ ساختار و طرح آیرودینامیکی به اف-14 شبیه سازند، ولی هرگز نتوانستند به فناوری فرا پیشرفته‌ی آن نزدیک شوند. شوروی در آن زمان هرگز نتوانست راداری در سطح AWG-9 که در اف-14 به کار رفته بود بسازد. این مدعا بعدها با مدارک و نقشه‌هایی که منتشر شد اثبات شد. این مدارک و نقشه‌ها نشان می‌داد که مدل‌های ابتدایی سوخوی27 تقلیدی ناموزون از اف-14 بوده است.

با ساخته شدن پیش‌نمونه‌های این هواپیما ثابت گردید که این هواپیما به علت پایین‌تر بودن سطح فناوری، توان مقابله با اف-14 در درگیری هوایی را ندارد. این هواپیما در سطح اف-15 نیز نبود، زیرا به خاطر خصایص آیرودینامیکی نمی‌توانست نقش یک بمب‌افکن مطلوب را ایفا نماید. در این زمان روس‌ها کار ساخت و طراحی این هواپیما را به ژنرال پاول سوخوی محول کردند و کار بر اساس طرح پیشنهادی مؤسسه‌ی هیدرولیک موسکو در دفتر طراحی شرکت سوخوی آغاز شد. از این به بعد روس‌ها به نقاط قوت خود تکیه نموده و با استفاده از نقاط قوت خود به ساخت جنگنده‌ای مشغول شدند که یکی از بهترین پرنده‌های نظامی دنیا و شاید با ابهت‌ترین هواپیمای ساخته دست بشر تا کنون باشد. ابتدا متخصصان شوروی با استفاده از معلومات فراوان خود در زمینه‌ی آیرودینامیک ساختار منحصربه‌فردی برای این هواپیما طراحی نمودند که بعدها کامل‌تر گشت و به نمونه‌ی استاندارد و پایه‌ برای سایر ‌مدل‌های سوخوِی در خانواده‌ی فلنکر بدل گشت. متخصصان ‌شوروی از خیر بال‌ها‌ی تاشو گذشتند و بال‌هایی پس‌گرا (رو به عقب) را با زاویه‌ی حمله تند برای این هواپیما در نظر گرفتند. با استفاده از یک جفت ‌پیشران قدرتمند  AL3X هواپیما را طراحی و آماده کردند. درسال 1977 اولین پرواز آزمایشی این هواپیما انجام شد که نتیجه‌ی آن ناپایداری زیادی را در هنگام مانور نشان می‌داد که روس‌ها شروع به تکمیل و رفع نواقص آن نمودند و فناوری پیشرفته‌ای هم که به آن دست یافته بودند بدان افزودند، به طوری که هواپیمای اصلاح شده به اوج طراحی جنگنده‌های روسی و ماندگارترین طرح شرکت سوخوی تبدیل شد. سوخوی27 (Su-27) در آوریل 1981 اولین پرواز موفقیت‌آمیز خود را انجام داد که شوک سنگینی به آمریکایی‌ها وارد نمود و این هواپیما را به یک هواپیمای افسانه‌ای مبدل نمود که در غرب به فلنکر مشهور گشت. از ویژگی‌های سوخو27 (Su-27) می‌توان به اوج‌گیری بسیار زیاد، قدرت‌ مانور فوق‌العاده‌، و حمل 10 موشک هوابه‌هوا از نوع AA-10C با برد بیش از 100 کیلومتر اشاره کرد. این ویژگی‌ها، سوخو27 (Su-27) را به جنگنده ای بی رقیب در جنگهای هوایی تبدیل نمود. مانورپذیری فوق‌العاده‌ی این جنگنده به خاطر طراحی‌ بی‌نظیر آیرودینامیکی و سامانه‌ی پرواز با سیم بود. مخازن سوخت داخلی با حجم زیاد طراحی شدند تا سوخو27 (Su-27) قادر باشد بدون استفاده از مخازن خارجی عمل کند، چرا که مخازن خارجی سوخت در درجه‌ی اول باعث بر هم خوردن طرح آیرودینامیکی و ایجاد نیروی مخالف می‌شود، و درجه‌ی دوم باعث محدودیت در حمل تسلیحات می‌گردد. بنابراین سوخو27 می‌توانست از تسلیحات بیش‌تری بهره‌ ببرد و بدون سوخت گیری تا مسافت 4000 کیلومتر و شعاع 2000 کیلومتر به انجام ماموریت بپردازد. همچنین سوخوی27 (Su-27) از راداری قدرتمند از نوع پالس‌داپلر بهره می‌برد که این هواپیما را قادر می‌سازد تا ضمن درگیری همزمان با چند هدف فضای اطراف را برای جستجوی دیگر تهدیدات زیر نظر داشته باشد. سوخو27 (Su-27) از یک ویژگی دیگر نیز بهره می برد و آن قابلیت رادار قدرتمند این پرنده برای پایین‌نگری (نگاه به پایین) و شلیک به اهداف پایین‌تر است. سری جدید رادارهای سوخو27 این امکان را به خلبان می‌دهد تا بدون آن که هواپیمای دشمن بتواند کار مؤثری انجام دهد یا شاید بدون آن که بتواند متوجه شود، از فاصله‌ای بسیار دور، و ارتفاعی بسیار بالاتر، و بدون نیاز به کاهش ارتفاع، آن را بزند. در تمامی گونه‌های سوخوی27 (Su-27) یک رادار پس‌نگر (رو به پشت) در میان خروجی دو پیشران کار گذاشته شده است تا به خلبان سوخو27 امکان شناسایی اهداف پشت سر و شلیک به آن‌ها را داشته باشد.

سوخو27 به عنوان اولین هواپیمای خانواده‌ی فلنکر در گونه‌های زیادی ساخته شده است که شامل موارد زیر می باشد:

اولین گونه‌ی سوخوی27 با کد P/پی شناخته می‌شود (Su-27P) که یک جنگنده‌ی رهگیر تک‌سرنشینه‌ می‌باشد. دومین گونه‌ی سوخوی27 با کد S/اس شناخته می‌شود (Su-27S) که یک هواپیمای چندکاره با توانایی حمل بیش از 4 تن از انواع تسلیحات هوابه‌هوا و هوابه‌زمین می‌باشد. سومین گونه‌ی سوخوی27 با کد UB/یو‌بی شناخته ‌می‌شود (Su-27UB) که مدل دونفره و آموزشی این هواپیما است. چهارمین گونه‌ی سوخوی27 با کد PU/پی‌یو شناخته می‌شود (Su-27PU). این گونه‌ی سوخوی27 یا همان Su-27PU یک جنگنده‌ی رهگیر دوسرنشینه است که می‌تواند تا 10 ساعت مداومت پرواز داشته باشد و با توانایی راداری منحصر‌به‌فردش تا 10 هدف را به طور هم‌زمان شناسایی کند. این گونه‌ی سوخوی 27 (Su-27Pu) توانایی حمل شمار زیادی از انواع تسلیحات را دارد و می‌تواند به عنوان یک جنگنده‌ی چند‌کاره عمل نماید. این گونه همچنین با نام سوخوی30 (Su-30) شناخته می‌شود.

به طوری که گفته شد، سوخوی27 (Su-27) اولین هواپیمای خانواده‌ی فلنکر است که در واقع پایه‌ی اصلی طراحی هواپیماهای بعد از خود در خانواده‌ی فلنکر می‌باشد. آن چنان که می‌توان گفت سایر هواپیماهای خانواده‌ی فلنکر به نوعی یک گونه‌ از این هواپیما هستند. این هواپیماهای خانواده‌ی فلنکر عبارتند از: سوخوی30 (Su-30)، سوخوی32 (Su-32)، سوخوی33 (Su-33)، سوخوی34 (Su-34)، سوخوی35 (Su-35)، سوخوی37 (Su-36)، سوخوی47 (Su-47). 

سوخوی30 (Su-30):

این هواپیما در واقع یک گونه‌ از سوخوی27 با کد MK/ام‌کی می‌باشد (Su-27MK) که برای نیروی دریایی روسیه طراحی شده است. این جنگنده در سازمان پیمان آتلانتیک شمال (ناتو) فلنکر-سی (Flanker-C) خوانده می‌شود و قابلیت نشت و برخاست بر روی ناو هواپیمابر، انجام حملات دریایی و  مأموریت‌های شناسایی را دارا می‌باشد .نمونه‌های صادراتی سوخوی30 (Su-30 یا همان Su-27MK) در دو گونه با قابلت‌های متفاوت عرضه شده است؛ شامل گونه‌ی Su-MKK  و گونه‌ی Su-30MKI که به نیروی هوایی هند صادر شد.

 سوخوی33 (Su-33):

این هواپیما در واقع یک گونه‌ از سوخوی27 با کد K/کی می‌باشد (Su-27K) که برای نیروی دریایی روسیه ساخته شده است. این جنگنده در ناتو فلنکر-دی (Flanker-D) خوانده می‌شود و مشخصه‌ی اصلی آن بال‌های تاشو برای استفاده از حداقل فضا روی عرشه‌ی ناو هواپیمابر است. سوخوی30 (Su-30 یا همان Su-27K) به همراه هواپیمای یاک-143 (Yak-143) در خدمت نیروی دریایی روسیه می‌باشد و پیشرفته‌ترین هواپیما‌ی نیروی دریایی روسیه است.

سوخوی34 (Su-34):

این هواپیما در واقع یک گونه از سوخوی27 با کد IB/آیْ‌بی می‌باشد (Su-27IB) که بر اساس طرح اولیه‌ی سوخوی30 (Su-30) طراحی شد، اما در ادامه‌ی کار طراحی، صندلی دو خلبان آن به صورت پهلو‌به‌پهلو قرار داده شد. سوخوی34 (Su-34 یا همان Su-27IB) در ناتو "فول‌بک" (Fullback) خوانده‌ می‌شود. در سال 2010 به جای هواپیماهای فرسوده و قدیمی تهاجم تاکتیکی سوخوی24 (Su-24) وارد نیروی هوایی روسیه می‌شوند. در این گونه‌ از سوخوی خانواده‌ی فلنکر، با عریض‌تر شدن کابین خلبان جا برای استفاده از یک مدل جدید رادار شناسایی عوارض زمین فراهم شده است و سامانه‌ی هشدار ارتفاع از سطح زمین نیز به این هواپیما اضافه گردیده است. شناسایی عوارض زمینی و هشدار ارتفاع از سطح زمین دو نیاز اساسی یک بمب‌افکن می‌باشند. همچنین دماغه‌ی عریض‌تر و رو‌ به‌ پایین خمیده شده است که کاهش سطح مقطع راداری را در پی دارد. این تغییرات به همراه یک سامانه‌ی ایونیک (الکترونیک پرواز) پیشرفته‌تر و اضافه شدن کانارد (سطوح کنترلی افقی موجود در لبه‌ی اصلی برا) به سطوح کنترلی هواپیما‌، باعث شده است تا قدرت مانور، برد و کارایی آن در ارتفاعات پایین افزایش یابد. گونه‌ی صادراتی این هواپیما با نام سوخوی32 (Su-32) ارائه شده است. 

سوخوی35 (Su-35):

این هواپیما در واقع یک گونه از سوخوی27 با کد M/ام می‌باشد (Su-27M) که یک گونه‌ی چند‌مأموریته‌ی ساخته شده برای صادرات می‌باشد. این جنگنده در ناتو فلنکر-یی (Flanker-E) خوانده می‌شود. این پرنده همانند سوخوی33 (Su-33) دارای کانارد (سطوح کنترلی افقی در لبه‌ی اصلی برا) است و از پیشرانی قوی‌تر و نیز سامانه‌ی دیجیتال "پرواز با سیم" بهره می‌برد. سوخوی35 (Su-35 یا همان Su-27M) به رادارهای نسل جدید چند حالته مجهز شده است و حسگرهای فروسرخ و جنگ‌افزار‌های پیشرفته دارد. شرکت سوخوی در سال‌های دهه‌ی 2000 سوخو‌های 35 روسیه را نوین‌سازی کرده است تا این هواپیماها تا زمان ورود جنگنده‌ی نسل پنجم شرکت سوخو به خدمت، بتوانند به خوبی از آسمان روسیه دفاع کنند. این سوخوها‌ی 35 نوین از نسل چهار و نیم هستند و دو گونه می‌باشند که با کدهای  BM/بی‌ام (Su-35BM) و S/اس (Su-35S) شناخته می‌شوند. این دو گونه تازه‌ترین مدل‌های خانواده‌ی فلنکر هستند.

 سوخوی37 (Su-37):

این هواپیما که بر پایه سوخوی35 (Su-35) توسعه یافته است، در واقع به مانند سوخوی35 یک گونه از سوخوی27 با کد M/ام می‌باشد (Su-27M). این جنگنده در ناتو فلنکر-اف (Flanker-F) خوانده می‌شود و به مانند سوخو35 مجهز به سامانه‌ی کنترل دیجیتال "پرواز با سیم" است. همچنین سوخوی37 (Su-37) مجهز به سامانه‌‌ی تغییر بردار رانش نامتقارن است که باعث شده است تا این جنگنده به بالاترین قدرت مانور که تا کنون یک هواپیما به‌ آن داست یافته دست یابد. هیچ هواپیمایی در طول تاریخ قادر به اندازه‌ی سوخوی37 (Su-37) مانورپذیر نبوده است. سیامانه‌ی کنترل این هواپیما به اندازه‌ای کار‌آمد می‌باشد که می‌تواند هواپیما را از شرایط بحرانی در هر ارتفاع و شرایطی خارج کند.

سوخوی47 (Su-47):

این هواپیما یک هواپیمای خاص در میان هواپیماهای سوخوی است که تنها یک فروند از آن ساخته شده است. سوخوی 47 با بال‌های پیش‌گرای خود دارای ظاهری نامتعارف است. این هواپیما در روسیه با لقب "برکوت" و در ناتو با نام "فیرکین" (Firkin) خوانده می‌شود.

_______________________________________________

منبع: aerospacetalk.ir