آشنایی با قایقهای تندروی نسل جدید ایران

یک ماجرای جالب
ایران چگونه تندرو ترین قایق دنیا را به چنگ آورد، کپی زد و مسلح کرد؟!  

____________________________________________

ایران توانست در آفریقا به یک قایق بلیدرانر دست یابد که رکورددار سرعت در قایقهای کلاس وزنی خود است. این قایق بار یک فروند کشتی شد. بعد از حرکت، آمریکاییها خبر دار شدند و به تعقیب آن پرداختند و از سوی دیگر ناوگان ایران وارد عمل شد.
____________________________________________

پس از نتایج به دست آمده در عملیات کربلای 5 که در آن عراق با همه گونه آمادگی اطلاعاتی، تسلیحاتی و لجستیکی حضور داشت و ایران نیز دو هفته قبل از آن عملیات ناموفق کربلای 4 را به دلیل ارسال اطلاعات ماهواره ای به دشمن (توسط آمریکا) پشت سر گذاشته بود، کشورهای پشتیبان عراق وارد مرحله جدیدی در حمایت های خود از صدام شده و به رویارویی مستقیم با ایران پرداختند.

بیشترین نقش فعال را در این مرحله آمریکایی ها ایفا کردند. به طوری که ایجاد مشکل در مسیرهای صادرات و واردات دریایی، حمله به کشتی های ایرانی، ورود به آب های سرزمینی ایران، حمله به سکوهای نفتی، انهدام ناوهای جوشن و سبلان و از همه بی شرمانه تر، ساقط کردن یک فروند هواپیمای مسافربری ایرباس با 290 نفر انسان بی گناه بخشی از آن اقدامات بوده است. بعد از عملیات کربلای 5 حضور آمریکایی ها بسیار متفاوت از قبل شد. در اوایل سال 66 ، تعداد 85 ناو و شناور آمریکایی در جنگ با ایران حضور فعال داشتند در حالی که تا پیش از این سال حدود 10 فروند فعال بود. در این مقطع حساس، مسوولیت به سپاه واگذار شد تا در این منطقه به اقدامات متقابل و دفاع دست بزند و می توان گفت شکل گیری نیروی دریایی سپاه با حضور آمریکایی ها همزمان شد.

در آن زمان قایق های تندرو که شاید معروف ترین آن ها قایق های "عاشورا" باشند، به تنهایی به مین های دریایی، پرتابگرهای راکت 12 تایی 107 میلیمتری با حداکثر برد 5.8 کیلومتر و تیربارهای 7.12 میلیمتری مجهز بودند و راکت انداز آرپی جی و یا موشک های دوش پرتاب سطح به هوا نیز در آنها مشاهده می شد. البته در آن دوران برای کاهش خطای شلیک، راکت ها از فضا نزدیک به سمت کشتی های دشمن شلیک می شد.

از اسفندماه 65 تا پایان جنگ، حدود 100 عملیات مقابله به مثل اجرا شد. ابتدا در مقابل هر شش کشتی مورد تهاجم ایرانی، یک کشتی دشمن مورد تهاجم قرار می گرفت. در سال 66 این نسبت یک به یک شد و در سال 67 در مقابل هر دو کشتی ایرانی، به سه کشتی دشمن حمله می شد و بدین ترتیب استفاده از قایق های تندرو به عنوان دکترین عملیاتی بسیار کارآمد، موثر و کم هزینه در نبردهای دریایی مطرح و تثبیت گردید.

در واقع قایق های تندرو به قدری موفق بودند که شکل گیری نیروی دریایی سپاه بر اساس آنها صورت گرفت و این موفقیت همچنین باعث تحول در دکترین حوزه های مختلف شد. هر چند قایق های تندرو در سایر نقاط دنیا نیز مورد استفاده قرار می گیرد ولی آنچه در ایران اتفاق افتاد و تولید علم محسوب می شود، استفاده از شناورهای تندرو است که در شرایط مختلف دریا، پایداری داشته و توانایی حمل و به کارگیری انواع سلاح را دارند.

پس از جنگ تحمیلی، تلاش برای به خدمت گرفتن بهترین شناورهای تندروی دنیا در کنار توسعه بومی آنها و سایر فناوری های کاربردی نظیر سلاح، ادوات ناوبری و مسیریابی و سامانه های مخابراتی امن آغاز شد و با روندی بی توقف و رو به رشد ادامه یافت. در زمینه های تسلیحاتی، به کارگیری پایدار کننده های هیدرولیکی و سامانه کنترل آتش، باعث شلیک موثرتر راکت 107 میلیمتری از فاصله دورتر و چند کیلومتری (بیشتر از برد سامانه هایی مانند فالانکس) شده و نصب توپ های 23 میلیمتری تک لول نیز آتش سنگین تری در مقایسه با تیربارهای 7.12 میلیمتری ایجاد می نماید.

اما در عصری که در تمام رده ها سلاح موشکی یافت می شود، موشک های کروز کوتاه برد و میان برد دریایی با عملکرد خودکار، شناورهای تندروی ایرانی را حتی از برد توپ های کالیبر بالای ناوهای دشمن دور نگه می دارند. همچنین سطح مقطع کم این قایق ها و سرعت بالای آنها، ترک سریع محل شلیک و عدم فرصت کافی برای پاسخ دشمن را ممکن می سازد. در حال حاضر شناورهای تندروی نیروی دریایی سپاه از متوسط سرعت حدود 55 گره دریایی (نات) برخوردار بوده و شناورهایی با سرعت 60 تا 70 نات نیز موجود است.

فرشتگان مرگ؛ از "عاشورا" تا "بلیدرانر"

همان طور که گفته شد، ایده به کارگیری قایق های تندرو به همراه تسلیحات سبک و نیمه سنگین، از دل احتیاجات جنگ و ذهن خلاق نیروهای بومی و با اتکا به توان فنی موجود بیرون آمد. هر چند در آن زمان قایق های تندرو و فاقد تجهیزات پیشرفته ارتباطی، ناوبری و تسلیحات قابل توجه بودند، اما عملکرد موثر آنها باعث حفظ این رده از شناورهای تندروی مختلف با گستره متنوعی از تجهیزات در حال پاسداری در آب های خلیج همیشه فارس شد.

نسل جدید شناورهای تندروی سپاه که با نام "ذوالفقار" معرفی شده است، یک شناور گشت دریایی بوده و بر اساس ایده حمله سریع به کشتی های دشمن طراحی و به موشک های ضد کشتی میان برد و سامانه راداری مربوطه مجهز شده است. موشک ضد کشتی و کروز "نصر 1" با برد 35 کیلومتر پس از قرار گرفتن در خط تولید به فهرست تسلیحات این شناور تندرو اضافه شد که برد دورایستایی بهتری به این شناور در مقابله با تسلیحات ناوهای دشمن می دهد.

کارآیی مناسب، سرعت بالا، مانور سریع و دریانوردی خوب را از ویژگی های نسل جدید این شناور برشمرده اند. بدنه این شناور بر اساس استانداردهای جهانی طراحی و ساخته شده است و از پیشرفته ترین تجهیزات بومی مخابراتی، ناوبری و الکترونیکی برخوردار است. این شناور تندرو به عنوان یکی از پرتعدادترین نمونه های بعد از سال های دفاع مقدس با حداقل 3.75 متر، بردی برابر 320 مایل دریایی داشته و سه سرنشین دارد.

شمشیر سپاه در خلیج فارس

شناور بلیدرانر یکی از پرماجراترین ادواتی است که در سال های اخیر به سازمان رزم نیروهای مسلح کشور وارد شده است. این شناور در اصل به عنوان یک قایق تندروی مسابقه ای طراحی شده بود و رکورددار سرعت در قایق های کلاس وزنی خود و در واقع سریعترین آنها است و پس از این که مورد توجه فرماندهان نظامی سپاه قرار گرفته و از فروش رسمی آن به ایران ممانعت به عمل آمد، تلاش ها برای خرید آن از مسیر غیرمعمول آغاز گردید.

در اوایل سال 1388 پس از خریداری از یک کشور اروپایی، این قایق از طریق یک واسطه در آفریقای جنوبی به کشتی حامل کالا به مقصد ایران تحویل داده شد. هر چند نیروهای امنیتی آمریکا دیر از این ماجرا مطلع شدند اما با اطلاع دادن به نیروی دریایی این کشور، موجبات تعقیب این کشتی توسط یک ناو جنگی در اقیانوس هند را فراهم نمودند.

این ناو جنگی با حرکت در فاصله نزدیک و حتی تا 500 متری، قصد ممانعت از ورود این کشتی به آب های ایران را داشت که با عزیمت یگان اسکورت نیروی دریایی سپاه و رسیدن به فاصله حدود 65 کیلومتری، مجبور به ترک منطقه شد. بدین ترتیب تحریم های یک جانبه آمریکا در این خصوص با وجود روی آوردن به نیروی نظامی بی اثر شد.

پیش از این، بلیدرانر تنها در مسابقات قایق رانی شرکت می کرد اما متخصصان صنایع دریایی کشورمان آن را به شناوری با قابلیت حمل راکت اندازهای دریایی 107 میلیمتری 11 لوله ای پایدار شده، رادار جست و جوی دریایی با برد حدود 30 کیلومتر و تیربار 7.12 میلیمتری تبدیل کردند این شناور در آینده به پرتابگرهای موشک و اژدر نیز تجهیز شده و به طور گسترده در خدمت واحدهای عملیاتی در تمام آب های جنوبی ایران قرار می گیرد. بیشینه سرعت این قایق بیشتر از 70 نات (بیش از 130 کیلومتر بر ساعت) است و نمونه تولید شده آن، سراج 1 نامیده شده است.

شناور سراج

شناور سراج 1 شناور تندروی تهاجمی راکت انداز و متناسب با مناطق آب و هوای گرمسیری است. جنس بدنه این شناور فایبرگلاس بوده و مجهز به امکانات بومی مخابراتی و ناوبری الکترونیکی است که در سرعت بالا در داخل کابین، تغیرات ارتفاعی ناشی از حرکت بر روی آب و صدای زیاد احساس نمی شود. همچنین در شرایط طوفانی دریا، سرنشینان آن شدت امواج را احساس نخواهند کرد.

این شناور در زمینه های مختلفی چون حفظ تعادل در سرعت بالا، رفتار مناسب عملیاتی در شرایط گوناگون و قدرت موتور بالا در کنار طراحی و ساخت بدنه مناسب از ویژگی های قابل توجهی برخوردار بوده و توان دریایی ایران را افزایش می دهد. بدنه شناور سراج در نوع خود کم نظیر بوده و به نیروی دریایی ایران توان بسیار بالایی را اضافه خواهد کرد.

شناور یامهدی

قایق تندروی "یامهدی" یک شناور بدون سرنشین پرسرعت، مجهز به حسگرهای مختلف و دارای سه مقر پرتاب راکت است. این شناور با بدنه کامپوزیتی دارای سطح مقطع راداری پایین بوده و می تواند به صورت کنترل از راه دور هدایت شود. "یامهدی" بر اساس یک قایق سرنشین دار دونفره گشتی ساخته شده و شناوری "اثرسطح محسوب می شود که دارای ویژگی هایی از طرح قایق های کاتاماران بوده و توان حرکت سریع در دریای مواج را دارد.

گفتنی است که شناورهای تندروی کنترل از راه دور اخیرا توسط رژیم صهیونیستی نیز در خلیج فارس به کار گرفته شده است. استفاده از شناورهایی با سامانه های پردازشگر و هوشمند و بدون سرنشین، امکان به کارگیری تسلیحات راکتی را در مناطق عملیاتی افزایش داده و خطرات نیروهای انسانی در استفاده از سلاح  های کوتاه برد را به نحو چشمگیری کاهش داده است.

"یامهدی" دارای طول 11.9 متر، عرض 3.1 متر و ارتفاع 1.5 متر با آبخور 65 سانتی متری است. جرم آن 5.8 تن بوده و دارای دو موتور 660 اسب بخار است که آن را به سرعت 50 نات برابر 92.5 کیلومتر بر ساعت (25.69 متر بر ثانیه) می رساند.

قایق پرنده "باور"

قایق های پرنده یا ادوات اثرسطحی نوعی از وسایل دوزیست آبی- هوایی محسوب می شوند که ضمن دارا بودن قابلیت نشستن و بلند شدن از روی آب، با طراحی خاص خود از پدیده اثرسطحی استفاده کرده و قابلیت های عملیاتی خود را افزایش می دهند.

با توجه به طراحی ویژه این وسایل می توان گفت که قایق پرنده هواپیمایی نیست که به آن قابلیت آب نشینی داده اند بلکه (از نظر انتظارات عملیاتی) قایقی است که به آن قابلیت پرواز در ضمن استفاده از یک پدیده فیزیکی ساده را داده اند.

از جمله مزیت های یک قایق پرنده این است که هر منطقه ای در دریا می توان محل آغاز ماموریت آن باشد و در صورت لزوم در هر منطقه ای فرود آمده و در عوارض ساحلی خود را پنهان کند. این نوع وسایل پس از جنگ جهانی دوم مورد توجه واقع شدند و اولین نمونه های عملیاتی آنها ساخت شوروی سابق بوده است.

وجود قایق پرنده ایرانی "باور" برای نخستین بار در پنجمین روز از رزمایش پیامبر اعظم در فروردین ماه سال 85 اعلام شد. هر چند این خبر در آن زمان بازتاب بسیار بالایی توام با اظهار شگفتی از توان کشورمان در ساخت این وسیله داشت اما پس از تحویل تعداد 12 فروند از آن در مهرماه سال 1389 تحت هدایت خلبانان آموزش دیده که بیانگر عملیاتی شدن کامل "باور" بود، برخی عناصر مغرض که همواره سعی در مخدوش جلوه دادن توانمندی های بومی کشور را دارند، این بار نیز وارد عمل شده و با دستاویز قرار دادن شباهت باور 2 و یک نمونه ساخت شوروی سابق، سعی در بی ارزش کردن این دستاورد مهم داشتند.

سرعت قایق پرنده باور 185 کیلومتر بر ساعت (100 نات) تا بیش از 190 کیلومتر بر ساعت بوده و ارتفاع پروازی معمول آن یک تا 5 متر و تا سقف چند ده متر عنوان شده است.

باور 2 محصول سازمان های صنایع دریایی و هوایی و دانشگاه صنعتی مالک اشتر وزارت دفاع، یک پرنده اثرسطحی است که ماموریت گشت زنی و شناسایی بر روی دریا را انجام می دهد. آنچه تا به حال در رابطه با تجهیزات و تسلیحات باور 2 اعلام شده است عبارت است از: برخورداری از دوربین های مختلف دید در روز و شب با قابلیت های ارسال بی درنگ اطلاعات و همچنین حمل تیربار، ضمن این که عنوان شده است که در آینده نزدیک راکت و موشک های ضد شناور نیز به این قایق پرنده افزوده خواهد شد.

_______________________________________________________________

منبع: asriran.com (به نقل از پنجره - نویسنده: علیرضا کافی)